CUỘC ĐỜI ĐỨC PHẬT
LIFE STORY OF THE BUDDHA
Sưu tầm từ Facebook
1. Các
hàng chư Thiên cung thỉnh đức Bồ Tát từ
giã cõi trời Tusitā (Đâu suất) xuống
trần.
Devas and Brahmas requested Bodhisattva Deva to leave Tusitā Heaven to be reborn in human world
2. Nhận lời thỉnh mời, Ngài rời thiên cung, giáng trần tại thành Kāpilāvathu (Ca tỳ la vệ) trong dòng tộc Sakya (Thích Ca).
Accepting the request, the Lord left the
Heaven to be reborn in Sakya royal in
the city of Kāpilāvatthu.
3. Lúc đản sanh từ lòng mẹ, Ngài bước đi bảy bước, dưới mỗi bước chân nở một đóa hoa sen.
At his birth, the Lord took seven steps,
on which seven lotus were in blossom.
4. Đạo
sĩ Asita (A tư đà) thấy sắc tướng của
bậc Đại Nhân bèn đảnh lễ.
Seeing his physiognomy, a great hermit named Asita respectfully greeted the Lord.
5. Cả 8 thầy Bà la môn đều xin đặt tên là Siddhartha (Tất đạt đa), nghĩa là “Thành tựu”.
All of the eight Brahmins requested to
name him Siddhartha, which means “the
one whose wishes will be fulfilled”.
6. Thuở thiếu thời, Ngài từng đắc Sơ thiền khi ngồi dưới gốc cây mận trong buổi lễ Hạ điền.
In his early childhood,
the Lord once achieved
pathamajhana
when he sat
the foot of a rose apple tree in a farm
work initiation ceremony.
7. Trổ
tài thiện nghệ, giương cung, tiếng dây
bật vang lừng khắp thành đô.
When the Lord demonstrated his skill in archery, the bowstring resounded all over the city.
8. Thái tử Siddhartha đã làm lễ thành hôn với công chúa Yasodhāra (Da du đà la) của Kinh thành Devadaha (Đề bà đa ha) và phong bà làm Hoàng hậu.
Prince Siddhattha was married to
Princess Yasodhāra from the city of
Devadaha. She was nominated to be the
Queen.
9. Khi đi dạo khắp kinh thành, Ngài thấy 4 điềm thiên sứ hiện là: Già, Bệnh, Chết và Sa-môn.
When visiting around the Imperial City,
the Lord saw four omens the heavenly
messenger wanted express: Lod age,
Sickness, Death, and the Samana.
10. Đang tắm ở hồ sen, quân hầu đến tâu cho biết là Hoàng hậu đã sinh hạ Thái tử.
While
Siddhartha was bathing in a lotus
lake, his orderlies came and said: “The
Queen has given birth to a Crown
Prince”.
11. Tỉnh ngủ giữa canh khuya, Ngài thấy hình ảnh các cung nữ bèn nảy sinh sự nhàm chán.
Waking up at midnight, the Lord caught
sight of the imperial maids and
immediately he became bored.
12. Ngự đến thăm Hoàng hậu và Thái tử Rāhula (La hầu la) đang còn say giấc nồng, Ngài quyết tâm xuất gia.
Going to see the Queen and the Crown
Prince Rāhula, who were deep in
their sleep, the Lord was determined to
leave his home.
13. Ma vương Vassavatī (Ba tuần) đến cản và bảo rằng chỉ còn 7 ngày là Ngài sẽ được cai trị quốc độ, nhưng chẳng kết quả gì.
Mara Vassavatī came to prevent him and
said the Lord was going to rule his
country in seven days but Mara failed to
persuade him.
14. Dùng gươm cắt tóc bên dòng sông Anomā (A nô ma), Ngài nguyện thành người xuất gia trên bờ cát mịn.
Cutting his hair with a sword by Anomā
river, he promised himself to become the
ordained on the smooth sandbank.
15. Cho phu mã Channa (Xa nặc) đem gươm và ngựa Kaṇṭhaka (Kiền trắc) trở về triều ca hồi báo cho đức Vua Śuddhodana (Tịnh phạn) biết chuyện.
He let Channa, the horse rider, bring
the sword and the horse Kaṇṭhaka back to
the court to inform the King Śuddhodana
of the incident.
16. Channa xin được xuất gia luôn nhưng không được. Ngựa Kaṇṭhaka thấy Ngài như vậy không hồi triều, lòng bịn rịn, ngã xuống đứt hơi mà chết.
Channa asked to renounce together but
was refused. Knowing Siddhartha would
not get back to the Palace, the horse
Kaṇṭhaka was unable to leave, fell down
and died out of breath.
17. Ngự qua thành Rājagaha (Vương xá), dân chúng thấy dáng Đại Nhân tướng, bèn bán tán xôn xao khắp nơi.
The ascetic went through the city of
Rājagaha. The people saw his noble
figure and buzzed all over the city.
18. Đức vua Bimbisāra (Tần bà sa la) ngự đến thưa rằng, nếu Ngài chứng đạo thì xin về độ cho mình trước tiên.
King Bimbisāra paid a visit and asked
the Great Being to come back to preach
him after achieving enlightenment.
19. Học tập với đạo sĩ Āḷāra (A la rá) đến hết khả năng của thầy, nhưng vẫn chưa phải là con đường giác ngộ nên Ngài từ giã ra đi.
After learning from hermit Āḷara, who
taught him with all his ability, the
Lord could not find his way to
awakening, so the Lord left his teacher.
20. Ngự đến tu viện của đạo sĩ Udaka Rāmaputta (U đá cá Ra má pút ta), Ngài vẫn chưa thấy được ánh sáng cho đạo lộ giải thoát.
Going to ascetic Udaka Rāmaputta’s
monestery, the Bodhisatta did not find
the path of enlightenment yet.
21. Ngài ngự hành đến thôn Uruvelā (Ụ rụ vê la), một nơi an lành, mát mẻ, với dòng sông trong vắt chảy qua và có nhóm 5 anh em Koṇḍañña (Kiều trần như) đến hầu cận phục vụ.
He arrived at Uruvelā hamlet, which was
peaceful and cool with clear river
running through. The five monks Koṇḍañña
worked as trusted servants.
22. Ngài bắt đầu hành pháp khổ hạnh, nhịn ăn, nhịn thở... Chư Thiên đem vật thực cõi trời đến dâng nhằm bảo toàn tính mạng của Ngài.
The Great Being began ascetic practice, reduced his food intake, and held his breath… Devas offered celestial foods to save his life.
23.
Năm anh em Kiều Trần Như hầu cận Ngài lúc
đang hành pháp khổ hạnh. Đức Vua Trời
bèn gảy đàn ba dây để nhắc nhở: “ Ngài
không nên hành pháp cực đoan”.
During his ascetic practice, the five monks Koṇḍañña served him. King of Devas played a three-stringed lute to remind him: “You should not practice extreme dharma”.
24. Vào ngày đại giác ngộ, có bà Sujātā (Thiện Sinh) đến dâng cơm sữa maghupāyāsa (đề hồ) vì ngỡ rằng Ngài là một vị thọ thần.
On the day of great enlightenment, a
generous lady named Sujātā offered
Boddhisatta milk rice, thinking that he
was a deity.
25. Ngài thả mâm vàng và nguyện rằng, nếu sắp tới đạt quả Vô Thượng Bồ Đề thì mâm sẽ trôi ngược dòng.
The Bodhisattva floated the golden tray on the river and made a vow that if he was to attain Buddhahood, the tray would float upstream.
26. Mâm
trôi một đoạn rồi chìm xuống đáy nước,
đụng phải 3 cái mâm trước đó. Việc này
làm cho Rồng chúa thức dậy và biết rằng
có thêm một vị Phật vừa mới giác ngộ.
The golden tray floated a short distance, sank into the river and hit the three pervious trays, which made the Naga King and realize that one more Buddha had just achieved enlightenment.
27. Ma vương dẫn đạo quân đến giao chiến, Nữ thần đất đai vuốt tóc biến thành đại dương, cuối cùng Ma vương phải bại trận.
Mara brought his army to start fight.
The Mother Earth squeezed her hair,
making a great ocean, which swept away
Mara’s armies.
28. Ngài đại ngộ thành đức Phật Chánh Đẳng, Chánh Giác vào ngày Rằm tháng 4.
The Bodhisattva attained Supreme
Enlightenment One (Samma-Sambuddho)
on the Full moon day of Lunar April.
29. Ngự đến cội cây đa, có ba nàng Ma nữ là con gái Ma vương đến quyến rũ, dụ dỗ, nhưng Ngài chẳng ngó ngàng gì.
Sitting in meditation under the
Ajapala
banyan tree, Mara’s three daughters
appeared to seduce the Lord but he did
not pay any attention to them.
30. Dưới cội cây me, trời đổ mưa dữ dội, có Rắn chúa đến cuộn quanh và bành mang che đỡ mưa gió cho Ngài.
When he was sitting under the Mucalinda
tree, there was a heavy rain and the
King Snake came rolling up and spreading
its gills to protect the Lord.
31. Hai
thương gia đến dâng cơm cho Ngài và xin
quy y, trở thành 2 cư sĩ đầu tiên.
The two merchants offered foods (alms food) to the Buddha and they took the Two Fold Refuge in the Buddha and Dhamma. They became the first Upāsaka (male disciples) of the Buddha.
32. Ngài thấy nản lòng trong việc truyền bá giáo pháp, nhưng Phạm thiên Sahampatti (Sa hăm pát ti) đến cung thỉnh Ngài thuyết pháp độ sinh.
The Buddha was discouraged from
preaching his Dhamma, yet Brahma
Sahampatti appeared and invited Him to
preach the Dhamma to help people.
33. Ngài nghĩ đến các hàng chúng sinh cũng như 4 loài hoa sen.
The Bless One considered all Sattas as
four kinds of lotuses.
34. Khi ngự hành để độ cho 5 anh em Kiều Trần Như, Ngài gặp ngoại đạo Upakājīvaka (Ụ pạ ka chi vạ kạ) giữa đường.
On the way the Buddha went to preach to
the five brother monks Koṇḍañña, he met
the heterodox Upakājīvaka.
35. Thuyết pháp lần đầu, Kinh Chuyển Pháp Luân giúp cho Ngài Kiều Trần Như đắc pháp nhãn.
The first preaching on the Wheel of the
Law sutra helped Koṇḍañña attain
enlightenment as Sotapanna.
36. Trưởng giả Yasa (Ya sá) chán chường gia cảnh, đi vào rừng gặp đức Phật được nghe pháp và đắc quả A la hán, xuất gia thành tỳ khưu.
Aristocrat Yasa was bored with his
family life, went to the forest, met the
Buddha, had a chance to listen to his
Dhamma, attained Arahat and became an
Arahat Monk.
37. Bên dòng sông Nerañjarā (Nê ranh cha ra), Đức Phật gặp Uruvelākassapa (Ụ rụ vê la cát sạ pạ) cùng đồ chúng là những người theo đạo thờ lửa.
By the Nerañjarā river, the Buddha met
Uruvelākassapa with disciples, who were
Fire-worshippers.
38. Ngài xin nghỉ tại đền thờ lửa, Rồng chúa ở đây bèn phun khí độc làm hại, Ngài dùng thần thông áp đảo và bắt nhốt vào bình bát.
The Buddha asked to spend the night in
the Fire – worshipper’s temple. The Naga
King ejected its venom at the Buddha.
The Great Being subdued the Naga King by
miracles and imprisoned it in his bowl.
39. Thủy tai hoành hành, nước lụt ngập tràn nhưng không đến được chỗ Ngài ngự, các tu sĩ bện tóc thấy điều kì diệu bèn xin theo xuất gia.
Great flood arose high water flooded
out but it could not reach the place of
the Buddha. The ascetics who plaited
their hair were amazed and asked to
follow him.
40. Đức Vua Bimbisāra (Tần ba sa la) làm phước hồi hướng đến các bà con quyến thuộc đã quá vãng là những ngạ quỷ. Những ngạ quỷ này tùy hỷ nhận phần phước.
King Bimbisāra performed merit in the
name of his ancestors reborn as petas
(hungry ghost). Those petas rejoiced to
receive their merit.
41. Ngài Moggallāna (Mục Kiền Liên) và Ngài Sārīputta (Xá Lợi Phất) đến xin xuất gia về sau đắc được quả A la hán, trở thành nhị vị thượng thủ, đệ tử tả hữu của đức Phật.
Venerable Moggallāna and Sārīputta asked
to renounce and they became Arahants
afterwards. Venerable Sariputta became
His First Chief Disciple (right hand)
and Venerable Moggalana his Second Chief
Disciple (left hand).
42. Đức Phật truyền dạy Ovādapāṭimokkha (Ô va đá pa tị mốc kha) đến 1,250 vị thánh tăng A la hán vào đêm Rằm tháng Giêng.
The Buddha preached Ovādapāṭimokkha to
1,250 Arahat monks on the full moon
night of January.
43. Đức Vua cha hay tin, ngự đến trách cứ rằng điều đó là trái với truyền thống của dòng dõi vua chúa, và cung thỉnh trở về triều ca hưởng lạc.
On hearing the Buddha’s arrival, the
Father King went to the Buddha and said
to Him that It was against royal customs
and then respectfully invited the Buddha
to enjoy life at the palace.
44. Hoàng hậu Yasodhārā (Da du đà la) rên rỉ khóc than, tâm sự khi mà Ngài ngự đến viếng thăm tận hậu cung.
The Queen Yasodhārā moaned when He
visited her in the palace.
45. Giao ngài Xá Lợi Phất làm thầy tế độ cho Hoàng nhi La Hầu La, làm vị sa di đầu tiên trong Phật giáo.
Assigning Sārīputta to be the young
prince Rahula’s preceptor to make him
the first Buddhist novice.
46. Bằng trí tuệ, Ngài quán xét chúng sanh và thấy Aṅgulīmāla (Ăng gụ li ma lạ) sẽ giết mẹ rồi bị đọa vào địa ngục A tỳ.
With his wisdom, He had an insight into
human beings and saw that Aṅgulīmāla
would kill his mother and then fall into
Aveci Hell.
47. Aṅgulīmāla đuổi theo đức Phật nhưng chẳng kịp, bèn gọi Ngài hãy dừng lại, Ngài dạy: “Ta đã dừng rồi, còn ngươi chưa chịu dừng”.
Aṅgulīmāla chased the Buddha but he did
not catch him so he had ask him to stop.
The Buddha calmly said “I have stopped
but you haven’t”.
48. Devadatta (Đề bà đạt đa) biểu diễn thần thông cho Thái tử Ājātasattu (A xà thế), con của đức vua Tần bà sa la, nảy sinh đức tin, nhằm hi vọng Thái tử bằng lòng theo kế hoạch xấu xa của mình.
Devadatta performed miracles to the
Crown Prince Ājātasattu, King
Bimbisāra’s son, in order to make him
believe with the hope to trick him into
his evil plan.
49. Đề bà đạt đa cho thợ săn đến sát hại đức Phật nhưng họ gặp Ngài rồi lại nảy sinh đức tính trong sạch và buông vũ khí, nghe pháp, đắc đạo quả.
Devadatta sent the hunters to kill the
Buddha. But when they met the Great
Being, the pure belief arose in them, so
they all laid down their bows, listened
to his lecture, and attained
enlightenment.
50. Đề bà đạt đa biết lỗi, buồn rầu đến độ hộc máu, muốn được sám hối nhưng cuối cùng bị đất rút xuống hỏa ngục trước khi được yết kiến.
Devadatta repented his wrongdoing, was
filled with sorrow and vomited blood. He
wanted to perform penitence, but he was
swallowed into the fire hell before
having a chance to meet the Buddha.
51. Thần y Jīvaka Komārabhacca (Chi va cá Ko ma rá phắt chạ), bác sĩ thường trực của đức Phật chế thuốc chữa cho Ngài đến lúc khỏi bệnh.
Miraculous doctor Jīvaka Komārabhacca,
the Buddha’s permanent doctor,
compounded medicine to treat his
illness.
52. Đức Phật cho phép chư Tỳ khưu được mặc y do thí chủ dâng cúng, không nhất thiết chỉ mặc một loại y phấn tảo theo lời thỉnh cầu của thần y Jīvaca.
The Buddha allowed monks to wear clothes
offered by donors, not necessarily
having to wear only paṃsukula clothes
according to miraculous doctor Jīvaka’s
requirement.
53. Ngài ngăn cản, không cho 2 phía bà con bên ngoại và nội tranh giành nhau sử dụng nước sông Rohini (Ro hị ni) chảy qua.
The Buddha prevented his paternal
and maternal relatives from conflict in
sharing the water of Rohini river.
54. Ngự đến viếng thăm Vua cha đang lâm trọng bệnh, thuyết pháp tế độ, cuối cùng phụ hoàng đắc quả A la hán, nhập diệt.
Going to visit his father King who
seriously ill, The Buddha gave him a
teaching. At last the King attained
Arahatship and passed away.
55. Biểu thị Song thần thông, uy hiếp chúng ngoại đạo bằng cách trồng hạt xoài và tưới bằng nước rửa tay, chốc lát cây xoài mọc lên rất nhanh.
The Buddha performed the Twin Miracles
to subdue ascetics of other sects by
seeding mango trees, using water to wash
hands for the trees. The mango trees
grew very quickly.
56. Ngự lên cung trời Tavatimsa (Đao lợi) nhập hạ, thuyết tạng Vi Diệu Pháp, độ Phật mẫu Mada.
The Buddha went to Tavatimsa Heaven to
spend the three rainy months, preaching
to Abhidhamma to His former mother,
Queen Māyā.
57. Lần nọ, nhập hạ một mình có voi chúa và khỉ chúa độ hộ tại rừng Palilaya.
The Buddha once spent a rain retreat
alone at the Palilaya forest, with an
elephant and a monkey as attendants.
58. Ngài A Nan cầu thỉnh đức Phật tiếp tục trụ thế độ sinh, nhưng Ngài dạy rằng đã quyết rồi, ba tháng nữa sẽ nhập đại Niết bàn.
Venerable Ānanda entreated Buddha to
continue to stay in the world to help
human beings by his teaching but He
concluded that he would enter the final
nirvana after three months.
59. Nhận bữa ăn cuối cùng là nấm rừng từ ông Cunda (Chun đa), căn dặn phần còn lại phải đem chôn đi.
The Buddha took the last meal of wild
mushroom from Cunda, advising Cunda to bury
the leftover.
60. Ngự hành đến thành Ku si na ra, Ngài lâm bệnh nặng, cho thị giả A Nan múc nước uống đỡ khát.
Traveling to Kusinārā, the Buddha came down heavily with th illness, and asked Ānanda to fetch water for him to quench his thirst.
61.
Truyền cho Ngài A Nan chuẩn bị chỗ nghỉ
dưới hai cội cây sala đang trổ hoa thơm
ngào ngạt. Ngài nằm nghiêng xuống, quyết
không dậy nữa.
The Budhha asked Ānanda to prepare a place under the shade of two sala trees in blossom with fragrance. He lied down on his side, determined not to get up again.
62. Đức
A Nan dằn lòng không được, khóc lóc,
than vãn bên ngoài.
Not being able to contain himself, Venerable Ānanda cried and moaned outside.
63. Căn
dặn chư tăng lấy Pháp và Luật làm thầy,
rồi nhập Niết Bàn vào đêm Rằm tháng 4.
Advising the monks to consider his Dhamma and Vinaya as their instructor, the Buddha passed away by attaining parinibbāna on the full moon night of Lunar April.
